Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Łomży

POSTANOWIENIE

Dnia 4 sierpnia 2023r.

Sąd Okręgowy w Łomży, Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca: Joanna Rawa

po rozpoznaniu w dniu 4 sierpnia 2023r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa J. H.

przeciwko (...) Bankowi Spółdzielczemu z siedzibą w P.

o ustalenie i zapłatę

na skutek wniosku powódki

o udzielenie zabezpieczenia powództwa

postanawia:

wniosek oddalić.

Sygn. akt I C 405/23

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 4 sierpnia 2023r.

Powódka - J. H. w pozwie skierowanym przeciwko (...) Bankowi Spółdzielczemu z siedzibą w P. wniosła o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy kredytu mieszkaniowego nr (...)/ (...)/ (...) z dnia 7.01.2019r. zawartej między stronami oraz zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Banku kwoty 119.102,97 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27.03.2023r. do dnia zapłaty, z uwagi na nieważność umowy, ewentualnie w przypadku oddalenia powyższych żądań i uznania, że umowa jest ważna, zasądzenie kwoty 5.476,73 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 27.03.2023r. do dnia zapłaty oraz ustalenie istnienia stosunku prawnego wynikającego z powyższej Umowy z zastrzeżeniem, że nie wiąże powódki ( jest względem niej bezskuteczna) od dnia zawarcia umowy, od dnia zawarcia umowy zawarte postanowienia umowne zawierające do wskaźnika referencyjnego WIBOR 3M: §6 ust. 1-2,4,6, 9-10, § 19 ust.1 pkt.1 Umowy, §2 pkt. 34 i 45, §9 ust. 4-8 regulaminu, § 2 aneksu nr.(...) (...).10.2021r., a więc oprocentowanie kredytu w całym okresie kredytowania równe jest wskazanej w powyższych postanowieniach umownej stałej marży Banku w wysokości 2,10 %, ewentualnie w przypadku oddalenia w całości wszystkich żądań wskazanych powyżej, uksztaltowanie stosunku prawnego wynikającego z przedmiotowej umowy przez oznaczenie sposobu wykonania zobowiązania wysokości świadczenia w ten sposób, że : od dnia 2.11.2021r. wskaźnik referencyjny WIBOR 3M we wszystkich postanowieniach umownych zastępuje się wskaźnikiem referencyjnym (...), maksymalna wysokość odsetek wynikających z umowy nie może w stosunku rocznym przekraczać wysokości 4,01% oraz powstałą z tego tytułu w okresie od dnia 2.11.2021r. do dnia uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie nadpłatę zalicza się na poczet spłaty kapitału kredytu orz zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu.

W pozwie powódka wnosiła też o udzielenie zabezpieczenia przysługujących jej roszczeń niepieniężnych poprzez zawieszenie obowiązku spłaty rat kapitałowo- odsetkowych wynikających z Umowy łączącej strony od dnia wytoczenia powództwa do dnia uprawomocnienia się orzeczenia

ewentualnie

unormowanie praw i obowiązków stron wynikających z przedmiotowej Umowy w ten sposób, że powódka będzie zobowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego comiesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych naliczanych w oparciu o oprocentowanie kredytu równe wyłącznie wskazanej w umowie stałej marży Banku w wysokości 2,10 % - na czas trwania postępowania, to jest od dnia wytoczenia powództwa do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

W uzasadnieniu żądania powódka podnosiła, że strony zawarły umowę kredytu hipotecznego w walucie polskiej ze zmiennym oprocentowaniem opartym o stawkę WIBOR 3M/6M, przedstawionego przez Bank jako najkorzystniejszy. Szczegóły działania klauzuli zmiennego oprocentowania opartego o ww. stawkę referencyjną , w tym wpływ tej klauzuli na zobowiązania finansowe kredytobiorcy, nie były powódce wyjaśnione. Pozwany wypłacił powódce 540.000 zł , powódka uiściła na rzecz Banku kwotę 119.102,97 zł w tym 118.022,97 zł tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych oraz 1.080 zł tytułem prowizji od udzielenia kredytu. Podnosiła, że umowa zawiera niedozwolone klauzule składające się na klauzulę zmiennego oprocentowania i oparte o stawkę referencyjną WIBOR 3M/6M, do której dodawana jest stała marża Banku. Umowa została zawarta między konsumentem a profesjonalnym podmiotem . Wskazana klauzula może zostać uznana za niedozwolone postanowienia umowne, gdyż nie została sformułowana w sposób jednoznaczny, tj. nie spełnia wymogu przejrzystości. Bank nie wywiązał się z elementarnych obowiązków informacyjnych wobec powódki , kwestionowane postanowienia nie zostały indywidualnie uzgodnione z powódką stanowiąc element wzorca umownego stosowanego masowo w obrocie z konsumentami.

W uzasadnieniu wniosku o udzielenie zabezpieczenia strona powodowa powołała się na dyspozycję art. 730§1 kpc oraz art. 730 ¹§1 kpc podnosząc, że uzasadnienie roszczenia wskazuje, że umowa kredytu zawiera klauzule niedozwolone, których eliminacji powódka ma prawo się domagać. Interes prawny w ocenie strony powodowej wiąże się z tym, że brak zabezpieczenia poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia oraz co najmniej poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania, jakim jest skuteczna i efektywna ochrona konsumenta. Brak unormowania praw i obowiązków stron na czas trwania procesu naraża powódkę na straty finansowe i szkodę majątkową, gdyż będzie zmuszona spłacać kolejne raty na podstawie umowy, która z dużym prawdopodobieństwem może zostać uznana za nieważną. Płacone kwoty bezpodstawnie wzbogacają pozwanego, przekładając się na zwiększenie skali rozliczeń koniecznych po zapadnięciu prawomocnego przeczenia ustalającego nieważność umowy. Dalsze uiszczanie rat w toku procesu uczyni orzeczenie końcowe nieefektywnym, gdyż nie ureguluje ostatecznie stosunku między stronami

Pozwany - (...) Bank Spółdzielczy z siedzibą w P. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Podnosił, że powódka została poinformowana i złożyła oświadczenie , że została poinformowana o ponoszeniu ryzyka stopy procentowej i jest świadoma ponoszenia tego ryzyka. W Formularzu informacyjnym objaśniono czym jest stopa referencyjna WIBOR 3M, jakie wiążą się z nią ryzyka, jak kształtować się będą raty, jaka będzie całkowita spłaty kredytu. Powódce nie przysługuje status konsumenta, ponieważ całość uzyskanych z umowy środków przeznaczyła na zakup nieruchomości , a jej zamieszkiwanie w tym budynku było związane z prowadzona działalnością. Powódka po nabyciu nieruchomości właśnie pod ten adres przeniosła prowadzona przez siebie działalność gospodarczą, co wynika z aktualnego wydruku z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Ponadto swoją zdolność kredytową wykazywała zeznaniami o wysokości osiągniętego dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

W dniu 7 stycznia 2019r. strony zawarły Umowę kredytu mieszkaniowego Nr (...)/ (...)/ (...) na wniosek J. H. na kwotę 540.000 złotych w celu zakupu nieruchomości gruntowej zabudowanej położonej w B. przy ul. (...). Ustalono okres kredytowania na 312 miesięcy, tj. od 7.01.2019r. do 15.12.2044r. Wypłata kredytu nastąpiła jednorazowo. W umowie powódka jako kredytobiorca zobowiązała się (§1) do spłaty kredytu wraz z odsetkami oraz opłatami i prowizjami wynikającymi z Umowy kredytu orz zawartymi w Regulaminie kredytowania osób fizycznych stanowiącym integralną część Umowy. Umowa zawierała szczegółowe postanowienia ustalone między stronami, a dotyczące m.in. opłat, prowizji, oprocentowania wg. zmiennej stopy procentowej stanowiącej sumę stopy referencyjnej Banku i marży Banku , ustalanej na okresy 3-y miesięczne przy zastosowaniu zasad wskazanych szczegółowo w §6 . Umowa zawiera także Oświadczenie kredytobiorcy , że udzielony kredyt wykorzysta wyłącznie na cel określony w Umowie Kredytu. ( str. 9 Umowy k- 31) Powódka do pozwu dołączyła Oświadczenie (k- 54) z datą 7.02.2023r., że chce skorzystać z ochrony polegającej na niezwiązaniu w całości abuzywnymi postanowieniami umowy kredytowej, ale bez wskazania do jakiego Banku jest ono kierowane, jakiej dotyczy umowy i jakiego pozwu jest przedmiotem.

Strony kwestie wysokości kredytu, celu, przeznaczenia, oprocentowania, marży itp. uregulowały szczegółowo w zawartej Umowie i Aneksie nr. (...) której integralną część stanowi Regulamin

Pozwany wypłacił kwoty wynikające z zawartej umowy . Powódka dotychczas uiściła na rzecz pozwanego Banku raty kapitałowo-odsetkowe wskazane w pozwie oraz marżę w łącznej kwocie obecnie dochodzonej w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Wniosek powódki podlegał oddaleniu. Zgodnie z art. 730§ 1 k.p.c., w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia, a w związku z art. 730 ¹§ 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Na podstawie dyspozycji art. 730 ¹ § 2 k.p.c. interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub znacznie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Na tym etapie sprawy strona powodowa nie uprawdopodobniła roszczenia, jak też nie wykazała istnienia interesu prawnego w takim udzieleniu.

Strona powodowa domagała się zabezpieczenia roszczenia o ustalenie podnosiła, że brak zabezpieczenia znacznie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia oraz ci najmniej utrudni poważnie osiągnięcie celu postępowania jakim jest skuteczna i efektywna ochrona konsumenta. Jednakże na tym etapie nie wykazała, na czym miałoby polegać poważne utrudnienie wykonania przyszłego orzeczenia, a przed wszystkim nie wykazała statusu konsumenta, który pozwany Bank kwestionuje i co wymaga dokonania ustaleń, jako że do tych twierdzeń wnioskująca nie odniosła się jeszcze.

Na podstawie art. 755§1 pkt. 1 kpc zabezpieczenie roszczenia niepieniężnego o ustalenie nieważności umowy może nastąpić poprzez unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu, jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne, sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. Nie obowiązuje przy tym zasada zawarta w art. 731 k.p.c., że zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, gdy zabezpieczenie jest konieczne dla odwrócenia grożącej szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków. (art. 755 § 2 1 k.p.c.)

W świetle zebranego na tym etapie sprawy materiału dowodowego ( pozew, załączniki do pozwu, odpowiedź na pozew i na wniosek o zabezpieczenie) nie ma jeszcze podstaw do uznania, że powódka uprawdopodobniła roszczenie o ustalenie i żądanie rozstrzygnięcia o ważności umowy, jak też nie sprostała obowiązkowi uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia.

Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia zachodzi wówczas, gdy brak zabezpieczenia może uniemożliwić lub poważnie utrudnić wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób może uniemożliwić lub poważnie utrudnić osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Przesłanka ta zachodzi w przypadku orzeczeń nadających się do wykonania w drodze egzekucji. Celem zabezpieczenia w tym przypadku jest bowiem zapewnienie wykonalności przyszłego orzeczenia w drodze egzekucji. W odniesieniu do roszczeń o świadczenia pieniężne, obawa co do egzekucyjnego wykonania przyszłego orzeczenia może wynikać przede wszystkim z zagrożenia wypłacalności obowiązanego, a w szczególności: gdy nie ma on dostatecznego majątku, gdy istnieje poważne realne zagrożenia wybywania się majątku przez obowiązanego, zajęcie już części bądź całego majątku w toku innego postępowania egzekucyjnego prowadzonego prze komornika sądowego, zaprzestanie prowadzenia działalności lub zagrożenie upadłością. Zgodnie z obowiązującymi przepisami i utrwaloną linią orzecznictwa, obawy takie muszą mieć charakter realny, a nie subiektywny lub czysto hipotetyczny.

W sprawach dotyczących roszczeń niepieniężnych, do których należy przedmiotowe roszczenie o ustalenie, niezbędne jest uprawdopodobnienie, że istnieje realne zagrożenie zaistnienia zmian w stanie faktycznym tego rodzaju, że ich późniejsze odwrócenie nie będzie możliwe, co w konsekwencji uniemożliwi wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Okoliczności wskazane przez wnioskującą o udzielenie zabezpieczenia w odniesieniu do strony pozwanej, nie mieszczą się w kategoriach, które można byłoby w stosunku do tego ewentualnego obowiązanego uznać za uniemożliwiające lub choćby utrudniające wykonanie zapadłego w przyszłości wyroku zawierającego zobowiązanie strony pozwanej do spełnienia świadczenia pieniężnego. Dotyczy to nie tylko żądania zawieszenia rat kapitałowo- odsetkowych, ale też ustalenia w tym okresie oprocentowania kredytu równego wyłącznie wskazanej w umowie stałej marży Banku w wysokości 2.10% , co w istocie stanowi na tym etapie sprawy żądanie rozstrzygnięcia roszczenia ewentualnego przed merytorycznym zakończeniem sprawy.

Powódka nie uprawdopodobniła, że brak zabezpieczenia uniemożliwi lub co najmniej poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Brak jest bowiem podstaw na tym etapie sprawy do uznania, że ustalenie niektórych wzorców umownych zawartych w przedmiotowej umowie zawartej między stronami za niedozwolone spowoduje, że powódka nie wyegzekwuje od pozwanego ewentualnie zasądzonych należności. Wnioskująca o udzielenie zabezpieczenia nie przedstawiła żadnych okoliczności wskazujących na zagrożenie wypłacalności Banku jako ewentualnego obowiązanego, na wyzbywanie się przez Bank majątku, nie regulowania swoich zobowiązań, grążącej upadłości. Powódka nie uprawdopodobniła też, że bez ustanowionego zabezpieczenia nie będzie mogła zostać zaspokojona w przypadku uwzględnienia powództwa i zasądzenia świadczenia na jej rzecz. Nie odniosła się do zarzutu, że nie ma statusu konsumenta, co ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Tym bardziej nie ma podstaw faktycznych i prawnych w obecnych okolicznościach sprawy, do uwzględnienia wniosku w części ustalenia stałej marży w sposób przez powódkę wskazany. Uwzględnienie wniosku w sprecyzowanej treści w tej jego części, w istocie zmierzałoby do przesądzenia na tym etapie sprawy o zasadności roszczenia, zaspokojenia roszczenia od daty udzielenia zabezpieczenia. Takie żądanie jest zbyt daleko idące i nie mieści się w istocie instytucji zabezpieczenia.

Ponadto zgodnie z Uchwałą Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego Izby Cywilnej z dnia 7 maja 2021 r. w sprawie akt III CZP 6/21 (L.), dopiero po złożeniu przez powódkę jako konsumenta, po udzieleniu jej przez sąd wyczerpującej informacji o konsekwencjach prawnych jakie może pociągnąć za sobą usunięcie niedozwolonego postanowienia, wiążącego oświadczenia co do braku chęci sanowania niedozwolonych klauzul i co do zaakceptowania konsekwencji całkowitej nieważności umowy, brak podstawy prawnej świadczenia staje się definitywny. Wskazanego powyżej oświadczenia dołączonego do pozwu, przez stronę reprezentowaną przez fachowego pełnomocnika, nie można uznać za wywołującego skutki prawne na tym etapie sprawy. Dlatego uwzględniając powyższe okoliczności i wskazane przepisy prawa Sąd Okręgowy postanowił jak na wstępie.

ZARZĄDZENIE

odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powodów przez portal bez pouczenia

Dnia 25.08.2023r. Sędzia:

Joanna Rawa